सांगड सांगड
ग्रामीण भागातील लोकांच्या विकासासाठी व ग्रामीण भागाच्या विकासासाठी व सर्व शासकीय निमशासकीय योजनांची माहिती विविध सामाजिक. आर्थिक. शैक्षणिक आरोग्य म्हणजे अन्न वस्त्र निवारा ह्यासाठी विशेष प्रयत्न करणारे. मिनी मंत्रालय म्हणजे ग्रामपंचायत. लोकांना विविध दाखले. व आपल्या पुरवठा महसूल. व विविध तालुकास्तरावरील व जिल्हा स्तरावरील कामे करण्यासाठी तालुका. जिल्हा ठिकाणी जाणे शक्य नसते त्यामुळे लोकांची कोणतीही गैरसोय होऊ नये यासाठी ग्रामविकास विभाग शासन निर्णय क्रमांक एपिटी 1000/प्र क्र 272/13 दिनांक 6 जून 2001 रोजी महाराष्ट्र जिल्हा परिषद व पंचायत समित्या. अधिनियम 1961 तसेच महाराष्ट्र ग्रामपंचायत अधिनियम 1958 नुसार ग्रामपंचायतीचे सचिव म्हणून ग्रामसेवक/ग्रामविकास अधिकारी यांना त्यांचे काम काय आहे कसे करावयाचे आहे. यासाठी ग्रामसेवक व ग्रामविकास अधिकारी यांची कर्तव्य सूची. दिनांक 3 डिसेंबर 2016 रोजी शासन निर्णय जारी करण्यात आला आहे सदर पदावर कार्यरत असताना त्यांची करावयाची कामांची सुधारीत करतवयसूची शासन निर्णयानुसार जारी करण्यात आली आहे आपल्या गावातील ग्रामसेवक व ग्रामविकास अधिकारी अस काम करतात का नाही याची खात्री करून घ्यायची आज आपणांस गरज आहे. पण आज शासन निर्णयानुसार कोणतेही काम होत नाही आपण. विविध दाखले मागतो त्यासाठी शासन नियमानुसार विशिष्ट रक्कम आकारली पण असे अधिकारी व कर्मचारी मनमानी पैसे उकळत आहेत. वारस नोंदणी बोगस प्रकार. शासनाच्या विशिष्ट योजनांचा सर्वे हा गृहभेट घेऊन करावयाच्या आहेत पण आज सर्व काही सरपंच उपसरपंच ग्रामसेवक व ग्रामविकास अधिकारी यांच्यानुसार चारी भिंतीत ठरत. घरकुल घोटाळा. रेशन घोटाळा. पूरपरिस्थिती पंचनामे. जळीत. आत्महत्या. व रोगराई काळात सुध्दा काळाबाजार. ग्रामपंचायत करात बोगस प्रकार.हा माझा तो तुझा असा भेदभाव चालू आहे. असा प्रकार आपल्या गावात होतो आहे का ? आजच सर्वे करा आणि अशा ग्रामसेवक व ग्रामविकास अधिकारी हे आपले नोकर आहेत त्यांना त्यांची जागा दाखवून द्या
; *# ग्रामविकास अधिकारी/ ग्रामसेवक यांचें कार्य कोणते *#
* महाराष्ट्र जिल्हा परिषद व पंचायत समित्या अधिनियम १९६१ तसेच महाराष्ट्र ग्रामपंचायत अधिनियम १९५८ व त्याखालील राज्य शासनाने तयार केलेल्या नियमानुसार ग्रामसेवक व ग्रामविकास अधिकारी यांचेमार्फत राबविण्यात येणाऱ्या शासनाच्या विविध योजना राबविताना ग्रामसेवक व ग्रामविकास अधिकारी यांचेसाठी सुधारित कारयसूची तयार करण्यात आली आहे
* महाराष्ट्र ग्रामपंचायत अधिनियम १९५८ व त्याखालील शासनाने तयार केलेल्या नियमानुसार व आदेशानुसार ग्रामपंचायतींचा सचिव या नात्याने कार्य करणे
* ग्रामपंचायतीकडील सर्व प्रकारचें अभिलेख जतन करणे सरपंचाच्या मदतीने विकासाची कामे पार पाडणे
* नरेगा योजनेअंतर्गत ग्रामपंचायतींचे अभिलेख वेळोवेळी आवश्यक त्या नोदी घेऊन अद्यावत ठेवणे
* पंचायतीने ठरवून दिल्यानंतर महाराष्ट्र ग्रामपंचायत अधिनियम १९५८ कलम ७ नुसार ग्रामसभा. मासिक वेतन. मासिक सभा बोलविणे त्यांची नोटीस काढून संबंधितांना देणें सभेचे कारयवृतांत व सभेमध्ये झालेल्या निर्णयाची अंमलबजावणी व पूर्तता करणे हे काम पंचायतीच्या सहकार्याने करावे वर्षभर किमान चार ग्रामसभा घेणे बंधनकारक आहे
* शासनाने व जिल्हा परिषद यांनी बसविलेले विविध कर वसुली करण्याबाबत आदेश सचिवाकडून प्राप्त झाल्यानंतर त्यानुसार कर व फि यांची वसुली करणे प्रत्येक चार वर्षांनी करांची आकारणी करून २५/ टक्के वाढ सुचविणे
* ग्रामपंचायतीकडील लेखा परीक्षणात केलेल्या आक्षेपांची पूर्तता करणे व लेखा परीक्षकांनी दर्शविलेल्या अनियमिततेचे व आक्षेपांची पुनरावृत्ती न होणेबाबत दक्षता घेणे
* ग्रामपंचायत हद्दीतील जमीनी. रस्ते इमारती. पडसर जागा. व इतर सार्वजनिक जागा यांच्या मोजमापाचे अभिलेख अद्ययावत ठेवणें सनदी अभिलेख अद्ययावत ठेवणे. व ग्रामदरशक नकाशा ग्रामपचयातीत ठेवणें
* जन्म मृत्यू. उपजत मृत्यू. विवाह नोंदणी. इत्यादी बाबत रजिस्ट्रेशन अॅकटनुसारनिबंधक म्हणून कर्तव्य पार पाडणे
*ग्रामपंचायत क्षेत्रातील पंचायत सभासदांच्या सहकार्याने ग्रामपंचायत क्षेत्रांत कार्यरत असलेलें सहकारी सोसायट्या दुध डेअरी नागरि संस्था पतसंस्था बॅंका स्थानिक महिला मंडळे. तरुण मंडळे. बालवाडी. अंगणवाडी. प्राथमिक व माध्यमिक शाळा. स्वयंसेवी संस्था. यांच्याशी समन्वय साधून या सर्व संस्था लोकापयोगी कार्यक्रम बनविण्याचे दृष्टीने प्रयत्न करणे
* ग्रामपंचायत पातळीवर शासकीय निमशासकीय कर्मचारी यांना आठवड्यातून किमान एक दिवस ग्रामपंचायती मध्ये एकत्र आणून ग्रामपंचायतीच्या प्रश्नांची सोडवणूक करण्याच्या दृष्टीने समन्वय साधून आवश्यक ती कार्यवाही करणे
* सरपंच उपसरपंच यांना सभेच्या वेळी व आवश्यक असेल तर इतर वेळी कायदेविषयक मार्गदर्शन करून आवश्यक असल्यास आपली मते नोंदवावी
* ग्रामपंचायत काही नियमांची व कायद्याची उल्लंघन करणारी कृती करीत असेल तर किंवा तसे करावयाचे ठरविले असल्यास त्याबद्दल अहवाल मुख्य कार्यकारी अधिकारी/ गट विकास अधिकारी यांना विहित मुदतीत सादर करावा
* ग्रामपंचायतीने वार्षिक अहवाल तयार करून पंचायत समितीस विहित मुदतीत सादर करावा
* निवडणूकीसाठी नियुक्ती करण्यात आलेल्या निवडणूक आयोगाकडून वेळोवेळी देण्यात आलेल्या सूचना व आदेश यांचें काटेकोर पणे पालन करावे
* ग्रामपंचायत कार्यालयातील कर्मचारी यांच्यावर नियंत्रण व त्यांच्याकडून वसुली करण्याची जबाबदारी पार पाडणे त्यांची आस्थापना विषयक बाबी उदा सेवा पुस्तके. वैयक्तिक नसत्या. परिपूर्ण ठेवणे. रजेचा हिशोब ठेवणे. अधिकारी व कर्मचारी यांचे दौरे याचा लेखाजोखा ठेवणे. भविष्य निर्वाह निधी. बोनस. इत्यादी शासन निर्णयानुसार नियमानुसार देणें
* सेवा हमी कायद्यानुसार दाखले वेळेत देणें व नियमानुसार पैसे घेणे
* ग्रामपंचायतींचे सरपंच उपसरपंच व सभासद यांचें सहकार्य घेऊन गावांचा विकास करण्याच्यादृष्टीने विकासाच्या पंचवार्षिक आराखडा तयार करणे. पंचवार्षिक नियोजन करणे. रोजगार उपलब्ध करणे. बेरोजगारी उच्चाटन करणे. उद्योगधंदे यामध्ये वाढ करणे. पडिक जमीन लागवडीसाठी योग्य करण्याच्या दृष्टीने प्रयत्न करणे. रस्ते दुरुस्ती. डांबरीकरण. सांडपाणी विल्हेवाट. गटारे. परिसर स्वच्छता. पशुधन विकास. वैरण विकास. बालकल्याण योजना. साक्षरता मोहीम याबाबत शासनाकडून प्राप्त झालेल्या सूचना व आदेश यानुसार कार्य करणे. नरेगा व वित्त आयोग योजनेअंतर्गत ग्रामपंचायतींचे उत्पन्न व इतर अनुदान यांचा विचार करून ग्रामपंचायतीचा पंचवार्षिक आराखडा तयार करणे
* पंचवार्षिक आराखडा तयार करीत असताना ग्रामपंचायती मार्फत राबविल्या जाणाऱ्या विकास योजनेवर लाभार्थी निवडीसह जानेवारी महिन्यात वार्षिक कृती आराखडा तयार करून एप्रिल मे मध्ये होणार या ग्रामसभेपुढे ठेवून ग्रामसभेची मान्यता घेणे
* विकास कामाची वर्गवारी एकत्रित करून माहिती घेऊन योजना वार नोंद वेगवेगळ्या ठेवून ग्रामपंचायत पातळीवरील योजनांची अंमलबजावणी सुरळीतपणे होत असलयाबत लक्ष ठेवणे
* शासनाकडून तसेच जिल्हा परिषद यांचेकडून वेळोवेळी जाहीर होणार या योजनेची माहिती प्राप्त करून ती ग्रामसभा. मासिक सभा. व इतर सार्वजनिक सभा मार्फत ग्रामसथा पर्यंत पोहोचविणे व त्या बाबतची माहिती ग्रामस्थांना देणें सदर योजनांच्या ग्रामस्थांना लाभ होण्याच्या दृष्टीने पंचायत समिती पातळीवर तांत्रिक अधिकारी यांचे मार्गदर्शन घेऊन सदर योजना राबविणे
*. आर्थिक दुर्बलता म्हणजे दारिद्र्य रेषेखालील सर्वे करणे
* पात्र लोकांच्या मागणीनुसार नियमानुसार प्रकरणे तयार करणे त्यांना मंजुरी घेणे व त्यानुसार खरेदी करून देणे
*नरेगा व वित्त आयोग इ योजनांची शासनाने वेळोवेळी निर्गमित केलेल्या शासन परिपत्रक नुसार हाती घ्यावयाच्या कामांचे स्वरूप व पंचायत समितीत सहहयाने नियोजन करणे
*. ग्रामसभेपुढे कामांचे प्रस्ताव मान्यतेसाठी ठेवणें
* प्रस्ताव मान्य झाल्यावर सदर प्रस्ताव खातेप्रमुख तांत्रिक अधिकारी यांचे कडे मंजुरीसाठी पाठविणे बांधकामांवर देखरेख ठेवणे. कामाची पाहणी करून मूल्यांकन करण्यासाठी प्रस्ताव तांत्रिक अधिकारी यांचेकडे पाठविणे नरेगा योजनेअंतर्गत निर्माण झालेल्या मालमत्तेची नोंदणी ही नोंदवही करणे व त्यावर देखरेख ठेवणे. सदर योजनेअंतर्गत जमा खर्चाची माहिती ग्रामसेवक व सरपंच यांच्या संयुक्त सहिने ग्रामसभेपुढे ठेवणें
*# कुटुंब कल्याण कार्यक्रम
*कुटुंब कल्याण कार्यक्रम प्रचार व प्रसार आरोग्य खाते व पंचायत समित्यांचे सरपंच सभासद यांच्या सहकार्याने करणे
*कुटुंब कार्यक्रमांतर्गत शासनाकडून वेळोवेळी नवीन आलेल्या योजनांची माहिती ग्रामस्थांना देणें
* *# कल्याणकारी योजना
*महिला बाल कल्याण समाज कल्याण साक्षरता प्रसार. अंधश्रद्धा निर्मूलन. इत्यादी कामे स्थानिक संस्था यांचें सहकार्य घेऊन या योजनेंतर्गत ग्रामस्थांमध्ये जनजागृती करणे
* मोफत कायदेविषयक सल्लागार. योजनांची जिल्हा तालुका पातळीवरून घेऊन ती पंचायत व स्थानिक संस्थांद्वारे. पंचायती पुढे ठेवणे व ती ग्रामस्थांना करून देणे तसेच या योजनाची अंमलबजावणी होण्याच्या दृष्टीने आवश्यक ती कार्यवाही करणे
* *# गाव माहिती केंद्र
*ग्रामपंचायत क्षेत्रात माहिती केंद्राची स्थापना करून दुरदरशन संच रेडिओ. सार्वजनिक वाचनालय. शासनाच्या विविध योजनांची माहिती ग्रामस्थांना देणें
*# पशुसंवर्धन बाबत विविध योजना
* या योजनेसाठी प्रोत्साहन देणे व संकरित जनावरांच्या वाढीस उत्तेजन देणे
*# संकीर्ण
* गावाला शुद्ध पाणी पुरवठा करून अशा योजना सुस्थितीत ठेवणे त्यांची दुरुस्ती व देखभाल करणे. शुद्धिकरणासाठी औषधांचा पुरेसा साठा करणे पाणी वाटपाचे नियोजन. देखभाल व दुरुस्ती होणार या खरचाइतकी. पाणी पट्टी बसविणे. त्याबाबत अहवाल पंचायतीला सादर करणे. आणि त्यावर पंचायतीने केलेल्या कारणीभूत ग्रामपंचायत अधिनियम कलम १२९ नुसार पाणी पट्टी आणि विशेष पाणी पट्टी. वसुलीची कार्यवाही करणे
* पूर. दुष्काळ. भुकंप. टोळधाड. साथरोग. टंचाई नैसर्गिक आपत्तीत उद्भवल्यास त्याबाबत त्वरित संबंधित खात्याला कळविणे व ग्रामपंचायतीने आरोग्य खात्याच्या सहहयाने प्राथमिक उपाययोजना करणे
* याशिवाय जिल्हा परिषद मुख्य कार्यकारी अधिकारी यांनी व जिल्हा परिषद इतर वरिष्ठ अधिकारी यांनी वरील कार्य सूची नुसार काम न केल्याचे आढळल्यास कर्तव्यात कसूर आणि दप्तर दिरंगाई हलगर्जीपणा अंतर्गत यांच्यावर दंडात्मक व शिक्षेची तरतूद शासनाने केली आहे
समाजसेवा बंद आंदोलन मोर्चा उपोषण रस्ता रोको आंदोलन निवेदन तक्रार अर्ज मागणी अर्ज प्रचार प्रसार जाहिरात प्रसिद्ध वाचन लेखन संबोधन प्रबोधन आणि मग नेतृत्व करण्यासाठी
बांधकाम कामगार व इतर श्रमजीवी कर्मचारी युनियन इस्लामपूर
रुग्ण हक्क व अधिकार समिती सांगली जिल्हा
रेशन अधिनियम कायदा २०१३ रक्षक समिती सांगली जिल्हा
मौलाना आझाद विचार मंच सांगली जिल्हा
माहिती अधिकार नियोजन समिती सांगली जिल्हा
संस्थापक अध्यक्ष अहमद नबीलाल मुंडे
९८९०८२५८५९
