वणवा वणवा वणवा

 

      वणवा वणवा वणवा

        वृक्षारोपण महाराष्ट्रात सामाजिक वनीकरणाचा कार्यक्रम वर्षे १९८२ पासून सुरू करण्यात आला ग्रामीण जनतेची जळाऊ लाकूड औषधी वनस्पती. इमारती लाकूड. जनावरांना वैरण. या गरजा भागविण्यासाठी सामाजिक वनीकरण विभागाची महत्वाची आहे रस्ते लोहमार्ग. कालवे. नद्यांचे प्रवाह. शाळा महाविद्यालय. शासकीय मालकीची मोकळी जागा. नापीक क्षेत्र वैयक्तिक ठिकाणी वृक्षारोपण केले जाते शासनाच्या वीस कलमी कार्यक्रमांतर्गत सामाजिक वनीकरण विभागाकडून सुमारे ५३० हेक्टर व १'७१६ किलोमीटर सामूहिक जमीनीवर १६;१२ लाख रोपांची लागवड करण्यात आली होती खाजगी जमीनीवरील वृक्षारोपण साठी सुमारे ७३ लाख रोपे शासनाकडून पुरविण्यात आली होती सामाजिक वनीकरण विभागाकडून २२ लाख रोपांची लागवड सुमारे ४३२ हेक्टर व १'११० कि मी सामुहिक जमीनीवर करण्यात आली होती आणि त्यासाठी खाजगी जागेवर वृक्षारोपण करण्यासाठी १६ लाख रोपे पुरविण्यात आली होती

(१) महात्मा गांधी ग्रामीण रोजगार हमी योजना

(२) महात्मा गांधी ग्रामीण रोजगार हमी योजना रस्त्याच्या बाजूला वृक्षारोपण

(३) एकात्मिक पाणलोट व्यवस्थापन कार्यक्रम

(४) राष्ट्रीय बांबू अभियान

(५) निवडलेल्या पाणलोट क्षेत्रातील वनेतर सामुहिक जमीनीवर वृक्षारोपण वृक्ष लागवड वृक्षारोपण हा वीस कलमी कार्यक्रमाचा एक भाग असून अंमलबजावणी मुख्यतः वन विभाग म वि वि म व सामाजिक वनीकरण संचालनालय यांच्यामार्फत करण्यात येत आहे राज्य शासनाने दरवर्षी जिल्हा परिषद. ( कृषी व शिक्षण विभाग ) तसेच इतर विभाग ( वन औधोगिक सा बा वि जलसिंचन विभाग ) यांच्या मदतीने शंभर कोटी वृक्षारोपण करण्याचा निर्णय घेतला होता महाराष्ट्रात उपलब्ध असणाऱ्या वनस्पती पशू पक्षी व इतर प्राणि संरक्षण करणे आवश्यक आहे कारणं राज्यांमध्ये एकूण भौगोलिक क्षेत्रफळाचया फक्त १७/ टक्के क्षेत्र वन आच्छादन आहे राष्ट्रीय धोरणानुसार राज्यांमध्ये एकूण जमीनीच्या ३३ '३३ टक्के वन आच्छादन असायला हवे यासाठीच उपलब्ध असणाऱ्या वनस्पती पशू पक्षी यांचे संवर्धन करणे गरजेचे आहे 

*सामाजिक वनीकरण करण्यासाठी खालील काही वृक्षांचा वापर केला जातो

त्यात औषधी व जळाऊ लाकूड इमारती बांधण्यासाठी वापरात येणारे जनावरांना चारा वैरण इत्यादी बाबींचा विचार करून लागवड करण्यात येते

जांभूळ. आंबा. हिरडा. उंबर. बेहडा. करंबळ. करप. करंज. वेहळा. तेल्या. चांबळ. बोंड. खुळखुळा. भूतमारी. चिंगरी. रामेठा. आंबिरी. रानदवान. तमालपत्र. दारुहळद. आंबोली. भालवण. चंद्रिका. अजंन. सांबार. असेना. मोमा. पिसा. ऐन. शिवन. कुंभी. कटक. ओंब. आवळा. कारवी. कढीपत्ता. चिललार. वावडिंग. गारंबी. पांढरी फुले. रानजाई. लता वेली. करवंदे जाळी. लिंब. बिब्बा. निंबाणी. तरवड. बेल. चाफा. केवडा. हाडका. वेत. गेळ. काजू. काळवान. कोकम. नाना. माहरुख. घाणेरी. डोंगरी मारवेल. शिशू. खैर. बाभूळ. बोर. हिवर. निलगिरी. निवडूंग. सादड. नागफणी. कुसाळी. भुरी. अडुळसा. मोगली. मगली एरंड. देवकांचन. पांडल. तेंदू. पांढरा कुडा. मोह तिवस. अंजन. धावडा. सालाई. बांबू. काटेसावर. रोहन. करम. कुडा. हळद. पिंपली. डिकमली. मुरडशिंग. रान तंबाखू. रानतूर. रान आले. रानद्राक्ष. बिदारी. धामन. दोंडा. बेकोठवेल. बिटुकली. वाघकेवढा. बेडशिंग. वरील प्रमाणे सर्व वनस्पती औषधी व कोणत्या ना कोणत्या तरी उपयोगाच्या आहेत यामुळे सम हवामान. जमीनीची धूप कमी. पाणीपुरवठा यामध्ये वाढ. खते. चारा वैरण. जंगल व्यवसाय. इत्यादी फायदे आपणास मिळतात. आणि सर्वात मोठा आणि महत्त्वाचा फायदा असतो तो म्हणजे या जंगलात वनात राहणारे विविध हिंस्र व अहिंसक प्राणी. आणि आपल्या मनाला संतोषजनक वाटावा असा आवाज काढणारे पक्षी. आणि जंगल वन यांना उंदीर व अन्य उपद्रवी प्राणी यांचे पासून संरक्षण करणारे सरपटणारे प्राणी. आत्ता आपण ठराविक प्राणी पक्षी सरपटणारे प्राणी यांची माहिती बघू

  शेकरु. उदमांजर. तरस कोल्हा. भेकर रानडुक्कर. बिबळा. चितळ. रानमांजर. पिसुरी. हरण. साळींदर. खवल्या मांजर. वानर. रान मुंगूस. नाग. धामन. अजगर. सरडा मांडूळा. रानपाली. ननाटी. हरणटोळ. विरूळा. रानगवा. अस्वल. पटटेवाले वाघ. सायाळी. ससे. काळवीट. खोकड. नीलगाय. रानकुत्रा. पारंग. चिंकारा. सिंह वाघ. चित्ता.

घोणस. वृक्षसरफ. मण्यार. घोरपड. सापसुरळया. घुबड. हत्ती. चौशिया. ढाण्या वाघ. लांडगा. वरील प्रमाणे सर्व प्राणि एकामेकावर अवलंबून असतात म्हणजे एक जीव दुसर्या जीवाला मारून खातो पण सर्व प्राणी एकसारखी संख्या आपणास बघायला मिळते वाघ सिंह चित्ते. इतर प्राण्यांना खातात पण वाघ सिंह चित्ते यांना कोण खात नाही तर आज आपल्या देशातील जंगलात वनात सगळे वाघ सिंह हत्ती चित्ते का झाले नाही आपणास आज वाघ सिंह वाचवा ही मोहीम राबवावी लागली नसती आत्ता पक्षी 

 स्वर्गीय नर्तक. वनकपोत. पारवे. बुलबुल. तांबट. सुतार. हसरा. कस्तुरी. मोर. धनेश. रानकोंबडी. कोतवाल. सापमार. गरुड. ससाणे. कोकीळ. फुलटोचया. सातभाई. रातवा. कृष्ण गरुड. घारी. गिधडे. सुभग. मधमाशी किटक. दयाळ.कांचन. चंडौल. खंड्या. खाटीक. ससाणे. माळढोक. वंचक. बगळे. पाणकावळा. बदक. काळा वेराटी. पोपट. कापशी घार. टाकचोर. सुरयपक्षी. हळव्या. मोरबगळा. बगळया. नयनसरी. चक्रांग. मैना. भारद्वाज. वेडा. लोहोर. पिंगळा. धोबी. शिंजीर. वरील प्रमाणे सर्व माहिती दिली आहे काही बाकी राहिली असेल

*महाराष्ट्रातील वने व अरण्ये

(१) उष्ण कटिबंधातील सदाहरित जंगले

(२) उष्ण कटिबंधातील निमसदाहरित अरण्ये

(३) उप उष्ण कटिबंधातील सदाहरित अरण्ये

(४) उष्ण कटिबंधातील आद्र पानझडी अरण्ये

(५) उष्ण कटिबंधातील रूक्ष पानझडी वृक्ष अरण्ये

(६) उष्ण कटिबंधातील काटेरी अरण्ये

*महाराष्ट्रातील राष्ट्रीय उद्याने

(१) ताडोबा राष्ट्रीय उद्यान

(२) पेच राष्ट्रीय उद्यान

(३)!गुगमाळ राष्ट्रीय उद्यान

(४) नवेगाव राष्ट्रीय उद्यान

(५) बोरिवली राष्ट्रीय उद्यान

(६) चांदोली अभयारण्य राष्ट्रीय उद्यान

(७) इंदिरा गांधी राष्ट्रीय उद्यान

(८) संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान

वरील ही सर्व संपत्ती आपणास मिळाली आहे आपण भाग्यवान आहोत गत काळात लोकसंख्या कमी होती त्यामुळे लोकांना प्राणी पक्षी कीटक यांना जागा कमी पडत नव्हती आत्ता लोकसंख्या वाढत गेली आणि जागोजागी सिमेंट जंगले धरणे बंधारे यामुळे बेसुमार वृक्षतोड झाली आणि माणसाने प्राण्यांच्या जगण्याचा हक्क हिरावून घेतला त्यामुळे काही प्राणी पक्षी कीटक नामसेस झाले वृक्षांची तस्करी झाल्यामुळे औषधी वनस्पती यांचा र्हास होण्यास सुरुवात झाली 

          यापेक्षा वेगळे आणि ह्रदय हेलावून टाकणारे प्रकार माणूस करायला लागला वेळ पडल्यास जंगले वने अरण्य अभयारण्य यामध्ये आग लावायचे महापाप माणुसानेच कले आणि मोबाईल टॉवर यातून निघणारा ध्वनी तरंग उठत असतात त्यामुळे पक्षी प्रजनन होण्यासाठी मोठा अडसर पैदा झाला आणि पक्षाच्या नामवंत जाती नामशेष झाल्या वन अरण्य जंगलात जर आग लागली एक भयानक वणवा पेटतो आपल्या नैसर्गिक सौंदर्याने डोंगर कपारी उजळवणारे वृक्ष आपल्या मंजूळ आवाजाने सर्व परिसर मंत्रमुग्ध करणारे पक्षी पशू. आगीच्या भक्ष्यस्थानी पडल्यावर काय होत असेल जीवाच हाल आपल्या अशा वागण्यामुळे आज बरिच वन जीव. आणि वृक्ष वल्ली आम्हा सोयरे वनचरे. हे आपण बोलू शकत नाही 

    समाजसेवा बंद आंदोलन मोर्चा उपोषण रस्ता रोको आंदोलन निवेदन तक्रार अर्ज मागणी अर्ज प्रचार प्रसार प्रसिध्दी जाहिरात वाचन लेखन संबोधन प्रबोधन आणि मग नेतृत्व करण्यासाठी

बांधकाम कामगार व इतर श्रमजीवी कर्मचारी युनियन इस्लामपूर

रुग्ण हक्क व अधिकार समिती सांगली

रेशन अधिनियम कायदा २०१३ रक्षक समिती सांगली जिल्हा

मौलाना आझाद विचार मंच सांगली जिल्हा

माहिती अधिकार नियोजन समिती सांगली जिल्हा

संस्थापक अध्यक्ष अहमद नबीलाल मुंडे

९८९०८२५८५९